Jancko Douwama (ca. 1482-1533) was een Fries edelman (hoofdeling) uit Aldeboarn. Na 1498 werd Friesland deel van het Habsburgse rijk. Via de politiek ijverde Douwama voor zoveel mogelijk zelfbestuur voor de Friezen.
Toen de Schieringers onder aanvoering van Juw Dekama de hulp van de Saksen inriepen, verliet hij Friesland. Hij keerde in 1502 terug en werd één der leiders van de vetkoperse Friezen in de Saksische tijd. In 1506 vestigde hij zich in Feerwerd, na te zijn getrouwd met Teth Luersema van de Olt Luersemaheerd van Beswerd. Hij sloot zich aanvankelijk aan bij hertog Karel van Gelre (1514), maar Douwama's strijd om de Friese vrijheid te handhaven strookte niet met de bedoelingen van de hertog en hij raakte in 1520 in ongenade. Hij hielp Karel V bij de verovering van Friesland. Hij werd door beide partijen als verrader gewantrouwd. Hij kwam tegenover de stadhouder Georg Schenck van Toutenburg te staan, die, tezamen met Keimpe van Martena, zijn ondergang bewerkte. Douwama stond ook in contact met graaf Edzard I van Oost-Friesland. Op 12 juni 1523 werd hij gevangengezet in Vilvoorde, waar hij zonder proces na tien jaar ontberingen en martelingen overleed.
Tresoar heeft verschillende afschriften van de originele documenten van Jancko Douwama.
