Ingekleurde kopergravure van de Slag bij Boksum.
Dit was een veldslag tussen:
- Een Spaans leger onder aanvoering van Juan Baptista de Taxis
- Een Fries leger onder aanvoering van de Deen Stein Maltissen
De Spanjaarden kwamen uit de stad Groningen, dat toen voor de Spaanse koning Filips II was. De Friezen waren in 1580 in opstand gekomen en hadden deze koning afgezworen.
Wat is er te zien?
- In het midden: het dorp Boksum met de veldslag.
- Op de achtergrond: van links naar rechts de dorpen Wjelsryp en Winsum en de vestingstad Leeuwarden.
- Eronder: een gedicht over de gebeurtenissen in het Duits.
Transcriptie
Bij 'Beschikbare tools' hieronder is een transcriptie beschikbaar. Wanneer je daar met de muis over de regels van het gedicht gaat, lees je per regel:
- transcriptie van de oorspronkelijk Duitse tekst
- vertaling in Nederlands
Spaanse propaganda
De aanleiding van deze veldslag was anders dan in het gedicht wordt verteld. In werkelijkheid was de strijd een gevolg van een Spaanse plundertocht. Het Friese platteland had regelmatig last van zulke invallen vanuit de stad Groningen. Dat Spaanse leger roofde niet alleen, maar stichtte ook brand, vermoorde mensen en nam Friezen als gijzelaars mee om ze tegen betaling weer vrij te laten.
Context
In januari 1586 was Fries stadhouder Willem Lodewijk in Zeeland. De Spaanse stadhouder van Groningen, Francisco Verdugo, greep zijn kans. Hij wilde de opstandige Friezen tot de orde brengen. Daarom stuurde hij een groot leger van 3000 soldaten en 700 ruiters, dat met veel geweld door Friesland trok.
Het Friese leger, dat veel kleiner was, probeerde de Spanjaarden nog tegen te houden. Maar bij Boksum werd het verpletterend verslagen. Er vielen zo’n 400-500 slachtoffers te betreuren en 300 Friezen en Staatse soldaten werden gevangen genomen.
Lesmateriaal
1. Een eenvoudig werkvorm bij deze bron is een Visual Thinking Strategy (bron). Toon de afbeelding zonder er iets over te vertellen, geen titel, geen context. Stel klassikaal steeds opnieuw deze vragen: Wat gebeurt er in deze afbeelding? Waaraan zie je dat? Wat gebeurt er nog meer? Op deze manier ontdekt de klas steeds meer details. Geef geen waardeoordeel over de antwoorden, maar laat de leerlingen wel op elkaar reageren en vat dit zonder oordeel samen: Dus leerling A denkt dat het dit voorstelt en leerling B denkt dat. Is er iemand die nog iets anders denkt?
2. Lesmateriaal is ook te vinden op: de Canon van Leeuwarden in het venster De Slag bij Boksum.
