In Friesland zijn er nog verschillende sporen van de Koude Oorlog te vinden. De Koude Oorlog was een periode van spanningen tussen het westen (o.a. Amerika) en het oosten (de Sovjet-Unie) na de Tweede Wereldoorlog. Ook al werd er in Nederland niet gevochten, toch werden er uit voorzorg veel gebouwen en plekken ingericht die met deze spannende tijd te maken hadden.
Luchtwachttorens
Tijdens de Koude Oorlog werden in heel Nederland luchtwachttorens gebouwd. Ook in Friesland staan nog zulke torens, bijvoorbeeld bij Oudemirdum aan het Huningspaed bij het Jolderenbos. In deze hoge torens zaten vrijwilligers die de lucht afspeurden naar vijandige vliegtuigen, vooral die laag vlogen en niet door radar gezien werden. Soms werd hiervoor ook gebruik gemaakt van bestaande torens, zoals in Leeuwarden en Sneek. Maar er zijn ook speciale torens gebouwd bij onder andere Ried, Engelum, Minnertsga, Oosterlittens, Grou, Ypecolsga en Oudemirdum. Ze zijn herkenbaar als betonnen of stalen torens en herinneren aan een tijd dat men bang was voor luchtaanvallen.
Atoombunkers en Bescherming Bevolking
Na de oorlog werd in 1952 de Bescherming Bevolking (BB) opgericht. Overal in Nederland werden, ook in Friesland, atoombunkers en schuilplaatsen gebouwd waar mensen konden schuilen bij een aanval, bijvoorbeeld een atoombom. Deze ondergrondse bunkers moesten bescherming bieden aan de bevolking én werden soms ingericht als noodziekenhuis. De sirenes uit die tijd, bedoeld om mensen te waarschuwen, zijn op sommige plekken blijven staan of hebben een herinneringsfunctie.
Voormalige radarposten en bunkers
In de buurt van het Friese Sondel lag tijdens de Koude Oorlog een bunkerkamp. De bunkers daar maakten deel uit van een Duitse radarpost (“Eisbär”), bedoeld om vliegtuigen te volgen. Na de oorlog werden sommige bunkers als vakantiehuisjes gebruikt, maar twee van deze bunkers zijn blijven staan als herinnering aan die tijd.
Kazematten bij Kornwerderzand
Op de Afsluitdijk, bij Kornwerderzand, vind je nog kazematten (bunkers). Die zijn eigenlijk gebouwd voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar in de Koude Oorlog werden ze door de NAVO opnieuw gebruikt om soldaten te bewapenen en te huisvesten, voor het geval de Russen zouden aanvallen.
Marineschepen en waakzaamheid
Friesland was door zijn ligging belangrijk voor de marine. Schepen, zoals de ex-Hr. Ms. Roermond Lemmer, waren belangrijk om de wateren te verdedigen in geval van oorlog.
Al deze sporen – torens, bunkers, kazematten en monumenten – herinneren eraan dat Friesland ook tijdens de Koude Oorlog een plek was waar men zich voorbereidde op mogelijk gevaar, zelfs als het gevaar nooit kwam. Ze zijn op sommige plekken nog te bezoeken of te bewonderen als erfgoed uit een spannende periode van de twintigste eeuw.
